Održavanje Vučića na površini

Da li će Aleksandar Vučić u nekom trenutku reći “njet” Putinu, kao što je Tito rekao Staljinu, ili će ostati vjeran? Da li je Vučić trn u oku Zapadu, ili je, ‘pak, poželjan, ako ništa onda barem u toj mjeri da ga održavaju “na površini” dok ne rješe kosovsko pitanje po svojoj zamisli?

Aleksandar Ostojić

Administracija 33. američkog predsjednika Harija Trumana je posle rascjepa između Tita i Staljina 1948. godine usvojila politiku “održavanja Tita na površini” kao alternativu sovjetskoj dominaciji u tom dijelu svijeta, i kao centralni aspekt svoje spoljne politike postavila očuvanje nezavisnosti Jugoslavije. Jugoslavija je u tom trenutku postala jedina komunistička država koja je dobijala ekonomsku i vojnu pomoć od Sjedinjenih Država, i postala primjer države, koja, iako komunistička, može biti saveznik SAD ako nije odana Sovjetskom Savezu. Tito je za taj period “izvukao” 1,5 milijardu američkih dolara pomoći.

Čini se da Zapad vodi sličnu politiku prema Aleksandru Vučiću, održavajući ga na površini, tj. na vlasti. Iako nije uveo sankcije Rusiji, iako ga optužuju za kršenje ljudskih prava i sloboda, iako ga optužuju za kontrolu medijskog prostora, on je i dalje prihvatljiv Zapadu radi “normalizacije odnosa” koja se ogleda u Ohridskom sporazumu, u kojem se navodi da Srbija neće blokirati pristup tzv. Kosova međunarodnim organizacijama, što je de facto priznavanje Kosova. Dokaz tome je i glasno ćutanje po pitanju aktuelnih protesta koji se održavaju u Beogradu.

Vučić, iako nije prvi Putinov čovjek na Balkanu, i dalje je bitan Rusiji, koja je najprisutnija u Evropi upravo u Srbiji i Republici Srpskoj, odnosno BiH. Srpski predsjednik, koji šuruje i sa Zapadom i sa Istokom, prihvatljiv je Rusiji u mjeri da ima snage da se odupre pritiscima da uvede sankcije toj državi, i njima ne smeta njegovo šurovanje sa obje strane. Treba imati u vidu i to da je Srbija u velikoj mjeri zavisna o ruske energente.

Iako su sankcije prema Rusiji jako bitne za Zapad, oni su svjesni da je Kosovo ono što ima najveći uticaj na odnos srpskih vlasti, odnosno Vučića, prema Putinu i Rusiji. Vučić, za kojeg se priča i da je “njemački igrač”, najveću podršku po pitanju Kosova ima upravo od strane Rusije, koja taj slučaj koristi u svoju korist, da ukaže na duple standarde Zapada po pitanju Krima, Donbasa itd. u odnosu na Kosovo. U slučaju da se rješi kosovsko pitanje, Zapad je svjestan da se oportunista Vučić može odreći Moskve.

Za kraj ćemo opet uporediti dvojac s početka teksta, i primjetiti zanimljivu sličnost u kojoj dvostruka uloga Vučića zapadnjaka i radikala, uveliko podsjeća na Titovu ulogu komuniste i neutralca.

Ono što je takođe zanimljivo, jeste činjenica da u mnogo slučajeva interes preovlada nad ideologijom, kao što je bio slučaj sa politikom održavanja Tita, gdje su Sjedinjene Države svoju spoljnu politiku zasnivale na geopolitičkim a ne na ideološkim interesima. Danas je interes još bitniji od ideologije nego prije 50 godina. Čovjek se zapita postoji li u našem političkom prostoru ideologije uopšte, ili postoji isključivo (lični) interes?