Zaposliti radnika u različitim dijelovima Evrope može značiti drastičnu razliku u troškovima, pokazuju najnoviji podaci Evrostata za 2024. godinu. Raspon između najviših i najnižih prosječnih troškova rada po satu veći je od pet puta, što jasno ilustruje ekonomsku nejednakost na kontinentu.

Prosječni trošak rada po satu u zemljama Evropske unije kretao se od svega 10,6 evra u Bugarskoj do čak 55,2 evra u Luksemburgu. Prosječna procijenjena cijena rada u cijeloj EU iznosila je 33,5 evra.

Sjever i Zapad prednjače po skupoj radnoj snazi

Najviši troškovi rada koncentrisani su u razvijenim ekonomijama Sjeverne i Zapadne Evrope. Kada se uključe i zemlje van EU poput Islanda i Norveške, ova slika postaje još izraženija. Sve nordijske zemlje imaju troškove rada iznad prosjeka EU, a Norveška, Island i Danska zauzimaju sam vrh ljestvice sa satnicama koje prelaze 50 evra.

Pored njih, značajne troškove rada bilježe i Belgija (48,2 evra), Holandija (45,2 evra), Austrija (44,5 evra), Francuska (43,7 evra) i Njemačka (43,4 evra).

Istok Evrope nudi najjeftiniju radnu snagu

S druge strane, najniži troškovi rada u EU zabilježeni su u zemljama Istočne Evrope. Bugarska (10,6 evra), Rumunija (12,5 evra) i Mađarska (14,1 evro) imaju ubjedljivo najniže stope.

Južna Evropa se nalazi u sredini, sa umjerenijim troškovima rada koji su ipak značajno niži u poređenju sa sjevernim dijelom kontinenta. Italija (30,9 evra), Španija (25,5 evra), Portugal (18,2 evra) i Grčka (16,7 evra) čine ovu grupu.

Dr Agnješka Pjasna iz Evropskog sindikalnog instituta (ETUI) ističe da ove razlike prate jasne regionalne obrasce, pri čemu Centralna i Istočna Evropa, kao i Južna Evropa, imaju najniže troškove rada i plate.

Standard kupovne moći smanjuje razlike

Međutim, dr Sotirija Teodoropulu, šef odjeljenja za evropske politike u ETUI, naglašava da nivo cijena igra ključnu ulogu u razumijevanju ovih razlika. Kada se troškovi rada izraze u standardu kupovne moći (PPS), razlike se značajno smanjuju. Odnos između maksimalnih i minimalnih troškova pada na nešto više od dva puta.

U PPS-u, troškovi rada po satu u EU kreću se od 19,1 u Bugarskoj do 40,3 u Belgiji, dok je Norveška na vrhu sa 40,7.

Nezaradne stavke značajno utiču na troškove

Udio nezaradnih troškova, koji uključuju doprinose za socijalno osiguranje i poreze povezane sa zapošljavanjem, značajno varira širom Evrope. Kreće se od svega pet posto u Bugarskoj i Litvaniji do čak 32 posto u Francuskoj i Švedskoj. Prosječan udio u EU iznosi 25 posto.

Dr Teodoropulu objašnjava da su ovi udjeli povezani sa strukturom i filozofijom sistema socijalne zaštite u pojedinim zemljama. Đulija De Lacari iz ILO dodaje da zemlje sa sveobuhvatnijim sistemima socijalne zaštite, poput Francuske i Švedske, imaju veći udio nezaradnih troškova jer poslodavci direktno finansiraju značajan dio tih beneficija.

Više faktora utiče na razlike u troškovima rada

Pored nezaradnih troškova, na velike razlike u troškovima rada utiču i ekonomska struktura i produktivnost, institucije tržišta rada (snaga sindikata, kolektivni ugovori, minimalne plate) te troškovi života i nivo cijena u pojedinim zemljama.

Izvor: Mondo/Euronews