Ključne izmjene su u oblasti upotrebe vještačke inteligencije, kao i korišćenja sadržaja sa društvenih mreža, pri čemu je navedeno da je u redu koristiti vještačku inteligenciju, ali da je medij u tom slučaju dužan da obavijesti čitaoce da je korišćena, u kom dijelu i obimu.

Sadržaj koji je kreiran posredstvom vještačke inteligencije podliježe uredničkoj kontroli i urednici snose odgovornost za njega, precizirano je u Kodeksu.

Uvršten je i dio koji se odnosi na društvene mreže, a koji novinarima stvara brojne dileme u radu - da li i kada smiju da objavljuju i prenose privatne fotografije i zapise koje su građani objavili na svojim društvenim mrežama, saopšteno je iz UNS-a.

Definisano je da je potrebna saglasnost osobe čije se fotografije i zapisi prenose, osim u slučajevima kada interes javnosti preteže nad pravom na privatnost ili kada ih je ta osoba namijenila javnosti.

Ukoliko se u okviru privatnih podataka i zapisa jedne osobe pominju ili nalaze privatni podaci ili zapisi drugih osoba, novinari su dužni da sakriju njihov identitet, osim u slučaju da i za te osobe interes javnosti preteže nad pravom na privatnost, navodi se u Kodeksu.

U poglavlju o poštovanju dostojanstva obuhvaćene su i smjernice o izvještavanju o maloljetnicima, kao i o grupama poput osoba sa invaliditetom, nacionalnih manjina, LGBT populacije, te je ubačena i odredba da "novinar ne izvještava sa sahrana, osim u slučaju visoko profilisanih javnih ličnosti".

Uvedeno je i pravo na zaborav (odnosno da urednik medija može ukloniti ime i podatke o ličnosti sa onlajn-medija na zahtjev osobe čija su prava povrijeđena, pod uslovom da objavljivanje tih podataka nije u javnom interesu ili da ne preteže nad zaštitom privatnosti), kao i obaveza kulture njegovanja i poštovanja etike javne riječi.

U poglavlju o nezavisnosti u većoj je mjeri istaknuta nezavisnost novinara od korporativnih interesa - ne samo vlasnika medija, već potencijalnih korporativnih interesa sa strane.

Ranije se Kodeks u ovom dijelu uglavnom odnosio na zaštitu od političkih pritisaka.

Unaprijeđeno je i poglavlje Poštovanje privatnosti, gdje je precizirano ko su javne ličnosti, a dodato je i pravo na zaštitu ličnih podataka u odnosu na medije i sprečavanje medija da "trguju" privatnim podacima, odnosno da ih daju drugim medijima bez odobrenja osobe na koju se podaci odnose.

Neke od ključnih izmjena odnose se i na komentare, gdje čitaoci moraju biti obaviješteni o izabranom načinu moderacije komentara, odnosno o tome da li će biti korišćena prethodna ili naknadna moderacija.

Uvedena je i odredba o rodno osjetljivom jeziku, gdje je istaknuto da novinar mora da koristi rodno osjetljiv jezik, da se trudi da ravnomjerno uključi sagovornike različitih grupa relevantnih za temu /rod, etničko porijeklo, starosno doba, seksualna orijentacija/ i da odgovorno pristupa različitostima u društvu.

Prethodno je Kodeks usvojilo i Nezavisno udruženje novinara Srbije (NUNS).

Radnu grupu koja je radila na prijedlozima izmjena Kodeksa novinara Srbije činili su profesor Snježana Milivojević, Tamara Skroza, Olivera Milošević, Kristina Kovač Nastasić, Nevena Martinović, Nadežda Budimović i Nino Brajović.

I dalje sva poglavlja, kao i u prethodnoj verziji Kodeksa, ukazuju na ključne vrijednosti na kojima novinarstvo počiva - istinitost, odgovornost, sprečavanje sukoba interesa, poštovanje dostojanstva, privatnost, časna sredstva, poštovanje autorstva.

Prethodni Kodeks novinara i novinarki Srbije UNS i NUNS usvojili su 2006. godine.

U saopštenju se navodi da su razvoj interneta i digitalnih platformi u posljednjih 18 godina umnogome promijenili rad novinara, pa se pojavila potreba da se Kodeks prilagodi novoj medijskoj realnosti i u njega uvrste pravila koja se odnose na nove etičke dileme koje novinarski rad danas sa sobom nosi.

Izvor: Srna